Kolumna: Irfan Tabaković
Igrao se 91. minut kada je Ekvadorac Piero Hincapie prikucao loptu u mrežu za pobjedu Bayer Leverkusena u 18 kolu Bundeslige nad RB Leipzigom. Gol za veliku gostujuću pobjedu popularnih “apotekara” protiv jedne od najboljih ekipa u Bundesligi
Dan nakon toga, minhenski Bayern je neočekivano poražen kući od Werdera iz Bremena sa 1-0. Ishod koji je navijačima iz Leverkusena, odavno umorne od vječitih vicetitula, ponovo probudio nadu da bi popularna „salatara“ mogla napokon doći u grad na desnoj obali Rajne.
1904.godine Nogometni savez Njemačke (DFB) primljen je u punopravno članstvo FIFE. Iste godine u Leverkusenu je osnovan nogometni klub po imenu farmaceutske kompanije (Bayer) osnovane u istom gradu 41 godinu prije ideje o formiranju nogometnog kluba.
Bayer se u prvim godinama svog postojanja uglavnom takmičio u nižim rangovima, sve do 1936.godine kadja je ušao u drugu diviziju njemačkog nogometa. Nakon Drugog svjetskog rata nogomet u Zapadnoj Njemačkoj bio je organizovan na regionalnom principu kroz Oberlige čiji su prvaci na kraju razigravali za nacionlanog klupskog prvaka. Takva organizacija nogometa trajala je sve do 1962. godine kada su čelnici DFB-a odlučili da objedine lige u jedno profesionalno takmičenje pod nazivom Bundesliga.
U godinama koje su prethodile formiranju Bundeslige Bayer nije igrao previše bitnu ulogu u
njemačkom nogometu. Formiranjem Bundeslige, uporedo je formirana i popularna „cvajta“, druga Bundesliga, kao drugi rang takmičenja u kojoj je igrao i tim iz Leverkusena. Najbliži ulasku u najjači rang njemačkog nogometa Bayer je bio u sezoni 1967/68 kada su ispali u playoffu. Ozbiljniji rezultatski iskorak, te temelj za sve ono što će tek doći, Bayer iz Leverkusena pravi u 1980. godine ulaskom uBundesligu iz koje do da danas nikada nisu ispali. Osamdesete donose kontinuitet igranja u
Bundesligi, te plasman uglavnom oko sredine tabele ili njenog donjeg dijela. Najavu prodora Bayera u sami vrh njemačkog nogometa donijela je 1987, godina kada „apotekari“ izlaze u Evropu i osiguravaju takmičenje u Kupu Uefa.
Već naredne sezone ekipa pravi veliki podvig. Dolaze do prvog trofeja u historiji i to evropskog. U velikom finalu u dvije utakmice nakon velikog preokreta i poraza u prvoj utakmici u Barceloni 3-0 odEspanyola, nakon jedanesteraca uspijevaju doći do trofeja, koji je zapravo označio početak kontiuniteta rezultata u evropskim takmičenjima tima iz Leverkusena. Bila je to sada već čuvena generacija „apotekara“ sa Gotzom, Tauberom, Reinhardtom, te strancima, Poljakom Buncolom i jednim od najboljih igrača u historiji azijskog nogometa Južnokorejancem Cha-Bum-Kunom. Sa klupe ih je predvodio Erich Ribbeck, a na putu do trofeja srušili su neke od tadšnjih evropskih velikana, poput Barcelone i Feynorda.
Devedesete donose novu eru za Bayer. Period u kojem su došli do prvog domaćeg trogeja, ali i postali gotovo redovan učesnik evropskih takmičenja. Godine 1993. ekipa osvaja njemački DFB Kup. Na Olimijskom stadionu u Berlinu savladali su Herthu sa 1-0 pogodkom igrača koji je obilježio 90-te igrajući upravo za Bayer. Riječ je o topniku Ulfu Kirstenu trostrukom najboljem strijelcu Bundeslige.
Bio je to početak stvaranja jedne generacije koja se u godinama nakon trofeja kupa, nadograđivala izsezone u sezonu i koja je sve više prijetila da ugrozi tada najjači dvojac Bayern Munchen i BorusiuDortmund.
!996. godine na klupu „apotekara“ sjeda proslavljeni njemački fudbaler Cristoph Daum. Već prve sezone ekipa sa Kirstenom, Polom Sergiom, braćom Kovač (Niko i Robert) Jensom Nowotnijem i drugim dolazi do druge pozicije na kraju sezone, a titula koju osvaja Bayern izmiče im za dva boda.
Naredne tri sezone od 1998. do 2000. Daum je sa Leverkusenom uspio doći još dva puta do druge pozicije, te jednom završiti kao treći. Sve te godine Bayer Leverkusen se borio sa odlascima ponajboljih igrača, uglavnom u minhenski Bayern. Najbliži osvajanju titule bili su u posljednjoj Daumovoj sezoni 1999/00, kada je Bayern zbog bolje gol razlike postao prvak Bundeslige
Nakon Dauma, na klupu Leverkusena dolazi Klaus Toppmoller, koji u prvoj sezoni osvaja četvrto mjesto i plasman u Ligu prvaka. Upravo naredna sezona bila je ona koju pamti svaki živi navijač timaiz Leverkusena. Sezona u kojoj su gotovo od prvog kola Bundeslige bili lideri, te koja kao da je bila predodređena da se završi najljepšim mogućim scenarijem. Dodatnu dimenziju i uspijeh igrama Toopmollerovoj ekipi, dali su i sjajni nastupi u Ligi prvaka te sezone. Sjajna generacija predvođena nadolazećom zvijezdom njemačkog fudbala Michaelom Ballackom, zatim brazlskim dvojcem Lucio-Ze Roberto, te hrvatskim dvojcem u odbrani Robert Kovač – Boris Živković, uz pouzdanog „penaldžiju“
na golu Hans Jorg Butta, turskog kreatora i „desetku“ Yildiraya Basturka, reprezentativce Ramelowa, Schneidera, Nowotnya, Neuvillea, veterana Kirstena i tada mladog bugarskog centarfora Berbatova.
Tim koji je igrao sjajno i koji je tog proljeća trebao biti slavljen u čitavoj Evropi.
27.04. U 33 kolu Bundeslige, Bayer je kao lider prvestva sa dva boda prednosti išao na noge Nurnbergu kome je to bila ključna utakmica za opstanak.
Uprkos šansama, dominaciji, igri, Leverkusen nije uspio preokrenuti rano vodstvo domaćina, dok je Borusija u Hamburgu došla do velikh 4-3 i tako kolo prije kraja zasjela na mjesto lidera tabele, te u posljednjem kolu pobjedom protiv Werdera sa 2-1 faktički iz ruku otela naslov prvaka Bayeru.
Koliko je te sezine bila moćna ekipa Bayerai najbolje govori činjenica da su uprkos izugbljenoj tituli u domaćem prvenstvu, izborili finale Lige prvaka, izbacivši prethodno dva najveća engleska kluba Liverpol i Manchester United.
U finalu na Hampden Parku u Glasgowu čekali su „galaktikosi“ iz Madrida. Ipak te majske večeri iskustvo tima Vicentea Del Bosqea i volej Zinedina Zidana koji je ušao sve TV špice, srušili su snove Toppmollerove ekipe i svih navijača o tituli prvaka Evrope.
Srušeni snovi, urušili su i godinama građeni tim iz Leverkusena. Tako su tri ponajbolja igrača iz te generacije Ballack, Lucio i Ze Roberto, već isto ljeto završili, a gdje drugo već u Minhenu, dok ostatak tima u naredni, sezonama nike više bio sposoban da ponovi sličan rezultat
Istina, Bayer je i u narednim godinama bio u gornjem domu njemačkog fudbala, nerijetko među top 4, igarali su Ligu prvaka, kao i Kup Uefa (poslije Ligu Evrope)
Još jedan bljesak desio se u sezoni 2010/11. Tadašnja ekipa predvođena velikim Juppom Heynckesom, na veliko iznenađenje uspijela da dođe do druge pozicije i nove titule viceprvaka, istina ovog puta sa 7 bodova zaostatka za tada ipak puno jačom Borusijom iz Dortmunda
Bila je to ekipa koja po imenima nije puno obećavala, ali Vidal, Rolfes, Kisling, Adler, Bender i društvo uz iskusnog stručnjaka na klupi pokazali su da su tim, kojem je možda samo falio lider, koji bi ih doveo do prve titule prvaka
U posljednjih deset godina Bayer je nastavio da bude konkurentan, kako u Bundesligi, tako i u Evropi. Pored rezultata, uspijeli su da stvore neke od sjajnih igrča, te naprave neke ozbiljne izlazne transfere.
Arthuro Vidal, Hakan Calhanoglu, Kai Havertz neki su od igrača koji su se afirmisali u Leverkusenu.
U jesen 2022 godine, uprava Bayera za trenera dovodi, nekada sjanog igrača Liverpola, Reala iz Madrida i Bayerna iz Minhena Xabija Alonsa.
Bio je to njegov prvi ozbiljniji trenerski angažman, budući da je prije toga radio u Real Sociedadu, gdje je vodio B tim
No, čini se da je Simon Rolfes, sportski direktor Bayera znao šta radi. Već u prvoj sezoni Alonso je ekipu doveo do polufinala Evropske lige, gdje ih je zaustavila Mourinhova Roma, dok je u Bundesligi završio kao šesti.
Druga sezona na klupi “apotekara” pokazala je da je period adaptacije iza španskog stručnjaka. Njegovim dolaskom Leverkusen je krenuo da igra u sistemu 3-4-2-1
Formacija koja je sve više zastupljena, a koja je zaparavo nešto što je bio nogometni trend u svijetu, sve do Rinusa Michelsa i holandskih 4-3-3. Igra sa tri halfa, bez klasičnog libera, sa dvije osmice ili šestice (ovisno o namjeri i fazi igre) te faktički tri napadača, od kojih dva djeluju po krilu. Takav sistem omogućio je Leverkusenu prije svega kontrolu posjeda, na kojoj Alonso evidentno insistira, ali dovoljnu gustoću sredini terena koja mu omogućava agresivnost na posjed protivnika,a zatim i tranziciju i okomitost, što je zapravo druga glavna karakteristika njegove igre.
Ono što još posebno odlikuje igru Leverkusena ove sezone, jeste raznovrsnost napadu, ali jako čvrsta i stabilna odbrana. U 19 utakmica Bundeslige ekipa je primila samo 14 golova, što je najmanje u čitavoj ligi, dok su postigli 50. Samo je Bayern postigao više (56)
Ono što je važno istaći jeste da su pored Bonifacea koji najbolji strijelac tima sa 10 golova, 12 pogodaka postigli bekovi Grimaldo i Frimpong, dok su veznjaci Palacios, Wirtz i Hofman skupa dali 13 golova
Pored toga Grimaldo ima 8, Wirtz 7, a Hofman i Frimpong po 6 asistencija
Sve to ukazuje na učešće velikog broja igrača kod većine golova Leverkusena, i zapravo potvruđuje tezu da je Alonso trener koji prati trendove i koji afirmiše napadčki nogomet, a u današnje vrijeme samo takvim pristupom se osvajaju titule.
Tim nije sastavljen od skupih i pretjerano poznatih igrača. Politika kluba ostala je ista, a to je afirmisanje igrača, te dizanje njihove vrijednosti za što veće izlazne transfere. U takvoj situaciji, rezultat često trpi, i jako je teško treneru stvoriti kontinuitet i hemiju u timu.
Ipak Xabi Alonso sa svojim vizijom i sistemom igre obećava mnogo. Ne samo u Leverkusenu, Sve više je vidljivo da ima potencijal za sami vrh evroposkog nogometa, ali ovo je prva prepreka i šansa koju mora iskoristiti
Bayer je trenutni lider u Bundesligi, sa dva boda prednosti u odnosu na Bayern iz Minhena
Okosnicu tima čine maldi igrači, čija je vrijednost dolaskom u ekipu Xabija Alonso drastično porasla.Na golu većinu vremena provodi iskusni Lukas Hradecky, dok trio u zadnjoj liniji čine Piero Hincapie, Edmond Tapsoba, te Jonathan Tah, na lijevoj strani je Alejandro Grimaldo koji igra vjerovatno sezonu života, dok je na desnoj sjajni Nizozemac Jeremie Frimpong
Ključni igrači u sredini terena su bivši veznjak Arsenala Granit Xaka i Argentinac Exequiel Palacios, dok ispred njih djeluju Jonas Hofman, te supertalentovani Florian Wirtz
Napad “apotekara” oslonjen je na dva sjajna krilna igrača Amine Adli, Marokanac rođen u Francuskoj po lijevoj, te Natahan Tella po desnoj strani, dok su u vrhu napada za realizaciju zaduženi, Nigerijac Victor Boniface, te dvojac iz Češke Republike Patrik Schick i Adama Holzek
Iako je prednost u odnosu na velikog rivlala iz Minhena samo dva boda, iako je Bayern daleko najskuplji i po imenima najbolji tim u Njemačkoj sa 11 uzastopnih titula, čini se da je odabrana četa ratnika Xabija Alonsa odlučna i spremna da ode do kraja
U 21. kolu 10.02. na BayArenu stiže Bayern. Bit će to više od derbija. Utakmica istine, koja će pokazati ima li tim Xabija Alonsa njegov šampionski karakter, te da li je došlo vrijeme da nogometna pravda, a sa njom i čuvena “salatara” napokon dođu u grad na desnoj obali Rajne.
